Nếu bạn đang quan tâm đến các sàn giao dịch tiền mã hóa phi tập trung (sàn giao dịch CEX) thì chắc chắn bài viết này là dành cho bạn. Sàn CEX luôn là tâm điểm chú ý của các cuộc tấn công mạng, gây thiệt hại hàng tỷ USD. Với giao dịch trên thị trường tiền điện tử thì việc chỉ trong một đêm, nhiều người có thể sẽ mất tất cả tài sản của mình và nhận được ít tiền bồi thường xảy ra liên tục. Do đó, ngày càng có nhiều nhu cầu về các địa điểm giao dịch an toàn. Đó là lý do mà sàn DEX ra đời. Cụ thể, chính xác thì DEX là gì? Chúng ta cùng tìm hiểu trong bài viết tiếp theo nhé.
Khái niệm đơn giản nhất về sàn DEX là gì?
Sàn DEX có nghĩa là một sàn giao dịch phi tập trung. Tại đây, các giao dịch liên quan đến tiền mã hóa được thực hiện ngang hàng (P2P) giữa những người dùng sử dụng trên nền tảng blockchain mà không cần phải thông qua bất cứ một tổ chức trung gian nào. Hiểu đơn giản là tại đây bạn sẽ chủ động trong việc quản lý tiền và tài sản của mình, không ai giữ tiền của bạn và bạn cũng sẽ không cần phải tin tưởng vào sàn giao dịch như sàn giao dịch tiền điện tử tập trung (CEX). Để hiểu Dex là gì, chúng ta cùng điểm qua một số mô hình trao đổi DEX phổ biến hiện nay.
Sổ đặt hàng trực tuyến (On-Chain orderbooks )
Tất cả các giao dịch được ghi lại trong blockchain. Hệ thống sẽ đồng thời đưa ra những yêu cầu về tất cả các nút tham gia xác nhận tiến hành giao dịch. Người dùng cũng sẽ phải trả phí cao và phải đợi một thời gian dài để giao dịch hoàn tất. Bitshares và StellarTem là các sàn giao dịch sử dụng mô hình này.
Sổ đặt hàng ngoài chuỗi (Off-Chain orderbooks)
Các đơn đặt hàng được lưu trữ trên một máy chủ trung tâm, không phải trên blockchain, bất kể tốc độ giao dịch. Tuy nhiên bạn cũng đừng quá lo lắng khi giao dịch tại đây. Tuy nhiên, hãy đảm bảo rằng bạn có toàn quyền lưu giữ và quản lý tài sản của mình. So với sổ đặt hàng trên chuỗi, mô hình DEX này có tốc độ giao dịch nhanh hơn và phí giao dịch thấp hơn. Các thay thế sử dụng thành công mô hình này bao gồm Binnace DEX, EtherDelta và 0x.
AMM (Automated Market Makers)
AMM không sử dụng sổ đặt hàng, nhưng sử dụng hợp đồng thông minh để tạo các nhóm thanh khoản tự động thực hiện các giao dịch. AMM được đánh giá là tương đối thân thiện với người dùng. Các giao dịch trên DEX AMM được thực hiện trên chuỗi, vì vậy bạn phải trả phí. Uni Swap, Pancake Swap, Sushi Swap… là những sàn AMMDEX rất phổ biến hiện nay.
PMM (Proactive Market Maker)
PMM sử dụng Giá Oracle. Điều này làm giảm sự trượt giá và cải thiện sự ổn định của giá cả so với AMM. Các nhà cung cấp tính thanh khoản ít bị thua lỗ bất thường. Bạn có thể trải nghiệm PMMDEX tại DODO Exchange.
Thanh khoản kết hợp DEX (Hybrid Liquidity DEX)
Nó kết hợp các tính năng tốt nhất của OrderBook và AMM. Các giao dịch được thực hiện ngay lập tức với giá tốt nhất và chi phí thấp. Idex là một trong số ít sàn giao dịch sử dụng thành công mô hình này.
Đánh giá những điểm khác biệt cơ bản giữa DEX và CEX
Dễ dàng nhận thấy rằng sự khác biệt lớn nhất giữa DEX và CEX (các sàn giao dịch tập trung như Binance, Coinbase, v.v.) là bảo mật, lưu trữ và ẩn danh. Cụ thể, bạn có thể theo dõi bảng dưới đây để có cái nhìn tổng quan nhất có thể.
Tiêu chí | Sàn CEX | Sàn DEX |
Độ bảo mật và an toàn | CEX được trang bị nhiều giải pháp bảo vệ mạng tối ưu, nhưng không bị ảnh hưởng bởi các vụ hack nghiêm trọng. Lúc này, tài sản của bạn sẽ bị mất trắng. | DEX chạy trên một blockchain với các hợp đồng thông minh và mạng ngang hàng. Tin tặc không thể tấn công sàn giao dịch DEX. |
Tính lưu ký | Tất cả các giao dịch và tài sản của người dùng được kiểm soát hoàn toàn bởi sàn giao dịch. | Người dùng có toàn quyền kiểm soát và kiểm soát trực tiếp tài sản của họ vì họ nắm giữ khóa cá nhân của ví. |
Tính ẩn danh | CEX tuân thủ nghiêm ngặt các quy định của chính phủ về KYC và AML, vì vậy giao dịch ẩn danh trên các sàn giao dịch là không thể. | Người dùng có thể tự do giao dịch ẩn danh mà không cần xác minh. |
Tính xác thực | CEX có khả năng thao tác và sử dụng tài nguyên của người dùng. Họ có thể tạo ra các giao dịch giả mạo và điều chỉnh xu hướng giao dịch vì lợi ích của riêng họ. | Do tính minh bạch và công bằng được cung cấp bởi công nghệ blockchain, DEX không thể làm gián đoạn giao dịch hoặc thao túng tài sản của người dùng. |
Phí giao dịch | Tính phí giao dịch. Mỗi sàn giao dịch đặt ra một mức phí khác nhau. | Khớp lệnh trên blockchain miễn phí hoặc rất thấp. |
Tốc độ giao dịch | Phải mất trung bình 10 mili giây để hoàn thành mỗi giao dịch. | Phải mất ít nhất 15 giây để giao dịch hoàn tất. |
Mật khẩu | Bạn có thể lấy mật khẩu sau khi xác nhận. | Nếu bạn mất 12 cụm từ khôi phục ví, bạn sẽ không thể khôi phục tài sản của mình. |
Cách sử dụng | Người dùng thực hiện những thao tác đơn giản, dễ thực hiện. | Có rất nhiều thao tác cần thực hiện, đòi hỏi người dùng phải có kiến thức và kỹ năng cao hơn. |
Phân tích các ưu – nhược điểm của sàn DEX
Mặc dù có chức năng tối ưu và hỗ trợ người dùng nhưng sàn Dex vẫn còn tồn tại hai mặt của nó. Do đó, bên cạnh những lợi ích về bảo mật, sàn giao dịch DEX có thể có nhược điểm cụ thể là không phải chạy KYC khi tham gia giao dịch trên DEX hoặc khi nắm toàn quyền kiểm soát các tài sản. Chi tiết về những ưu điểm và nhược điểm của DEX như sau.
Lợi ích
- Không phải KYC: Tất cả các sàn giao dịch CEX đều yêu cầu bạn xác minh ID của mình (KYC) khi bạn thực hiện giao dịch. Tất cả những gì bạn cần cho DEX là một ví tiền điện tử không yêu cầu bạn cung cấp thông tin cá nhân. Bạn có thể hoàn toàn yên tâm giao dịch mà không cần lo lắng về việc xác nhận hợp pháp hay đánh cắp dữ liệu.
- Không có rủi ro trao đổi: CEX là một cám dỗ lớn để tin tặc tấn công và đánh cắp tài sản của bạn. Tuy nhiên, vì tài sản của người dùng nằm trên blockchain và được bảo vệ bởi hàng triệu nút trên mạng, nên gần như không thể tấn công sàn giao dịch DEX.
- Quản lý tài sản: Không cần phê duyệt, nhưng Sàn CEX cho phép bạn toàn quyền sử dụng tài sản, sử dụng chúng và chặn quyền truy cập của người dùng bất kỳ lúc nào. Khi sử dụng DEX, tất cả các giao dịch đều ngang hàng thông qua các hợp đồng thông minh và người dùng có toàn quyền sở hữu tài sản.
- Tính ẩn danh cao: DEX cho phép ẩn danh. Khi người dùng giao dịch, sàn giao dịch chỉ biết số lượng ví chứ không biết bạn là ai.
- Bảo mật cao: So với CEX, hệ thống bảo mật của DEX an toàn hơn vì nó có ít lỗ hổng cụ thể khiến tin tặc có cơ hội tấn công. Do đó, nền đất khó có thể bị sập.
- Thêm mã thông báo để giao dịch: Một số mã thông báo mới không được liệt kê trong CEX, nhưng bạn luôn có thể giao dịch các mã thông báo này trong DEX.
Một vài hạn chế nhất định
Trải nghiệm người dùng kém: Tính dễ sử dụng là hạn chế lớn nhất của DEX. Trên nền tảng này, người dùng cũng cần thực hiện nhiều thao tác như trường hợp bạn cũng có thể kết nối DApp và cài đặt một ứng dụng khách DEX độc lập để thực hiện các giao dịch.
Thiếu tính thanh khoản: So với sàn giao dịch CEX, sàn giao dịch DEX có tính thanh khoản thấp hơn nhiều. Điều này là do số lượng nhà giao dịch sử dụng DEX rất ít.
Độ trễ giao dịch: Đơn đặt hàng được thực hiện trên blockchain, do đó, việc chờ một nút trong hệ thống xác nhận sẽ làm chậm lệnh. Tuy nhiên, các mô hình mới hơn như Hybrid Liquidity DEX đã cải thiện đáng kể tốc độ giao dịch.
Phí giao dịch cao: Không phải tất cả các giao dịch đều yêu cầu bạn trả phí cao. Tuy nhiên, nếu bạn giao dịch trong khi mạng đang bận, mạng sẽ bận và phí sẽ cao bất thường.
Không hỗ trợ giao dịch fiat: Không giống như các sàn giao dịch CEX, các nhà giao dịch DEX không thể trao đổi tiền tệ fiat lấy tiền điện tử.
Theo dõi một vài sàn phi tập trung (Dex) uy tín hiện nay
Như chúng tôi đã phân tích ở trên, sàn phi tập trung hiện tại đang nhận được nhiều sự quan tâm của các nhà đầu tư. Khi nhận thấy sự hấp dẫn của các sàn giao dịch phi tập trung, bạn cần trải nghiệm ngay ba sàn giao dịch DEX uy tín hàng đầu được liệt kê dưới đây.
Uniswap
Uniswap chạy trên chuỗi khối Ethereum và sử dụng mô hình tạo thị trường tự động AMM cho phép người dùng giao dịch các mã thông báo tiêu chuẩn ERC-20 với nhau. Uniswap V3 là phiên bản Uniswap mới nhất được cập nhật với tính năng Optimism để giảm đáng kể chi phí gas. Đặc biệt, phiên bản này còn giúp giảm thiểu rủi ro bị đội giá, giảm giá so với Uniswap V2.
Pancakeswap
PancakeSwap là một mô hình tiếp thị tự động (AMM) DEX cho phép người dùng trao đổi mã thông báo tiêu chuẩn BEP-20 trên chuỗi khối Binance Smart Chain (BSC). DEX này cũng giúp người tham gia kiếm được lợi nhuận đáng kể khi tạo thanh khoản, canh tác hoặc đặt cược. Nhờ hoạt động tại BSC, PancakeSwap có phí giao dịch thấp hơn và tốc độ xử lý giao dịch nhanh hơn Uniswap.
1 inch
Cái tên tiếp theo mà Traderforex muốn giới thiệu đến các bạn là 1 Inch. Đây là sàn giao dịch DEX cho phép người dùng giao dịch token với giá cao nhất hiện có. 1 inch hoạt động với các blockchains Polygon, Ethereum và BinanceSmartChain. Ở 1 inch, người dùng có thể trao đổi mã thông báo ERC-20 tiêu chuẩn. Ngoài mã thông báo 1 inch, sàn giao dịch cũng đã tung ra Chi GasToken (CHI) để giảm phí giao dịch tối đa cho người dùng.
Trên đây là những thông tin quan trọng và cần thiết để giúp các nhà đầu tư có thể đánh giá về sàn dex và lựa chọn được một sàn phi tập trung phù hợp nhất cho mình. Traderforex tin rằng bài viết này sẽ đem đến những thông tin bổ ích và thiết thực nhất cho bạn. Hãy theo dõi chúng tôi để có được những thông tin nóng mỗi ngày nhé.
Tôi là Tống Anh Phong, một người yêu thích tài chính và mong muốn chia sẻ các kiến thức về tài chính nói chung cũng như Forex nói riêng. Hy vọng các bài viết sẽ thật sự hữu ích đối với bạn. Các kiến thức chỉ mang tính chất tham khảo và tôi không chịu bất cứ trách nhiệm nào về việc người đọc áp dụng và thua lỗ.