Chi phí cơ hội luôn là một trong những vai trò trung tâm và ảnh hưởng rất lớn đến các quyết định để có thể đầu tư hiệu quả trong nền kinh tế của doanh nghiệp và cả với những cá nhân có hoạt động đầu tư. Theo đó mà cách tính chi phí cơ hội là một trong những thao tác vô cùng cần thiết và quan trọng vì nó có thể quyết định mạnh mẽ đến lợi nhuận sẽ thu được sau quá trình đầu tư. Cùng Traderforex tìm hiểu chi tiết về thao tác này.
Chi phí cơ hội là gì?
Theo định nghĩa đơn giản nhất của kinh tế học, chi phí cơ hội (tiếng anh: opportunity cost, viết tắt là OC) được hiểu là một khoản chi phí đại diện cho các khoản lợi nhuận mà một cá nhân, nhà đầu tư hoặc các doanh nghiệp, công ty bỏ qua do chọn một phương án này hơn một phương án khác.
Nói một cách đơn giản, chi phí cơ hội sẽ là cách để các đối tượng đó phản ánh rõ ràng nhất các khoản chi phí sử dụng các nguồn lực được đánh giá là vô cùng khan hiếm để sản xuất hàng hóa và dịch vụ phù hợp với giá trị của các cơ hội đã mất. Trong hoạt động kinh doanh, nếu có nhiều lựa chọn, người sử dụng lao động có thể sử dụng chi phí cơ hội để đưa ra quyết định ngay cả khi báo cáo tài chính không thể hiện chi phí cơ hội.
Ví dụ về chi phí cơ hội
Một ví dụ thú vị nhất về chi phí cơ hội là việc tự kinh doanh. Nếu như trong trường hợp bạn muốn thành lập một công ty hoạt động phần mềm, bạn cần thuê văn phòng, thuê lập trình viên và bán phần mềm của mình. Chi phí trực tiếp sau một năm là:
- Giá thuê văn phòng: 12.000 USD
- Lương: $ 24,000
- Tiện ích: $ 10.000
Tổng chi phí hàng năm là $ 46,000. Nếu doanh số bán phần mềm của bạn là 48.000 đô la, bạn sẽ hài lòng với lợi nhuận 2.000 đô la. Tuy nhiên, lợi nhuận sổ sách được tính theo cách này không phải là thước đo thành công chính xác. Giả sử bạn có thể làm việc và có được những tiện ích xung quanh một ngân hàng quốc tế và kiếm được 8.000 đô la. Do đó, bỏ lỡ cơ hội kiếm được 8.000 đô la là chi phí cơ hội và bạn mất 6.000 đô la lợi nhuận tài chính.
Công thức và cách tính chi phí cơ hội (Opportunity Cost)
Bây giờ chúng ta đã hiểu chi phí cơ hội là gì từ hai ví dụ trên, bước tiếp theo là hiểu chính xác cách xác định chi phí cơ hội. Đặc biệt, công thức để tính toán các khoản chi phí cơ hội thực sự là một phép trừ đơn giản.
Chi phí cơ hội = lợi nhuận của hầu hết các tùy chọn sinh lợi không được chọn – lợi nhuận được đem lại của tùy chọn đã được doanh nghiệp lựa chọn.
Hoặc có thể hiểu là:
OC = FO – CO
Trong công thức trên, có ba đại lượng cần lưu ý. Vì vậy:
- OC-Chi phí Cơ hội: Đại diện cho Chi phí Cơ hội
- FO – Quay lại với Tùy chọn Foreganji tốt nhất: Hiển thị trở lại với Tùy chọn tốt nhất
- CO-Quay lại tùy chọn đã chọn: Hiển thị các lợi ích của tùy chọn đã chọn
Ví dụ: (Theo dõi ví dụ ở phần trên)
Trường hợp kinh doanh phần mềm: Lợi nhuận $ 2000
Nếu bạn làm việc cho một công ty phần mềm: bạn sẽ nhận được mức lương 8000 đô la Mỹ
Nếu bạn quyết định tiếp tục kinh doanh phần mềm, chi phí cơ hội ở đây là:
Được = $ 8000- $ 2000 = $ 6000
Nếu bạn quyết định không làm việc cho một công ty phần mềm và chọn tiếp tục kinh doanh, chi phí cơ hội là $ 6000.
Hoặc một ví dụ dễ hiểu hơn:
Giả sử bạn muốn cho hai công ty vay 10 tỷ đồng để thu lãi. Nếu bạn cho công ty A vay thì hàng năm bạn sẽ được trả lãi 1 tỷ trong vòng 3 năm.
Nếu bạn cho Công ty B vay một khoản, bạn sẽ phải trả 1,2 tỷ đô la tiền lãi mỗi năm. Khoản này sẽ được trả hàng năm. Do hạn chế về nguồn lực (tiền bạc), bạn chỉ có thể cho một công ty vay tiền. Lúc này, tôi quyết định vay công ty A. Nhận một khoản vay ngay bây giờ. Chi phí cơ hội = 1,02 tỷ = 200 triệu
So sánh những điểm giống và khác nhau giữa chi phí cơ hội và chi phí chìm
Sunk cost là chi phí phát sinh và không thể tránh khỏi. Ví dụ, tôi mua một bộ đồ trên mạng với giá 100.000 đồng, nhưng nếu mua về thì bộ đồ đó không giống trong ảnh, rất xấu và không hợp với mình. Có hai lựa chọn.
Phương án 1: Bạn vẫn đang mặc bộ đồ đó vì khá hoang phí.
Phương án 2: Bạn từ bỏ bộ đồ này và không mặc nó. Số tiền 100.000 VND là chi phí chìm và bạn không thể lấy lại tiền nếu chọn một trong hai phương thức trên. Do đó, chi phí chìm không được xem xét và đánh giá khi đưa ra các quyết định cụ thể khi tiến hành khai thác các hoạt động kinh doanh.
Chi phí cơ hội và chi phí chìm là hai yếu tố thúc đẩy các quyết định kinh doanh của các nhà đầu tư cũng như các doanh nghiệp. Tuy nhiên, bản chất và tác động của chúng đến các quyết định đầu tư không hoàn toàn giống nhau.
Cụ thể sự khác biệt đó được tóm tắt qua bảng sau:
Tiêu chí | Chi phí chìm | Chi phí cơ hội |
Định nghĩa | Đây là một khoản chi phí phát sinh và sẽ không được hoàn lại bất kể tùy chọn nào được chọn. | Số lượng giá trị bạn bị mất khi chọn một tùy chọn và bỏ qua tùy chọn tốt nhất khác. |
Tính chất | Được đánh giá là rất rõ ràng, cố định | Khó có thể xác định |
Tính toán | Bạn cần phải tính toán các phát sinh chi phí, vì vậy bạn có thể tính toán chính xác. | Vì nó chưa được tạo ra nên nó không thể được tính toán một cách chính xác và chỉ là một ước tính tương đối. |
Báo cáo | Các thông tin báo cáo sẽ được ghi trên bảng cân đối để có thể dễ dàng hơn trong việc kế toán và báo cáo tài chính của công ty | Không có trong bảng cân đối kế toán và báo cáo tài chính của công ty |
Vai trò | Nó được tạo ra trước khi đưa ra quyết định và không được sử dụng làm cơ sở cho một quyết định kinh doanh. | Đây là một cách thuận tiện để đưa ra các quyết định kinh doanh hiệu quả. |
Đánh giá những ưu điểm và nhược điểm của chi phí cơ hội
Phân tích ưu và nhược điểm của chi phí cơ hội cũng cần thiết trong hoạt động kinh doanh và đầu tư. Từ đó có thể đưa ra những quyết định chính xác mang lại lợi ích lâu dài.
Ưu điểm
Nhận ra rằng bạn đã bỏ lỡ một cơ hội: Ưu điểm chính của chi phí cơ hội này là khi chọn một tùy chọn, bạn nên tính toán đến yếu tố thực tế là các bạn đang từ bỏ tính hữu ích vô cùng lớn của tùy chọn.
Giá tương đối của chi phí cơ hội: Ưu điểm chính của việc đánh giá cách tính chi phí cơ hội là bạn có thể so sánh chi tiết các khoản giá tương đối và lợi ích của mỗi lựa chọn. So sánh tổng của mỗi phương án để xác định phương án nào tiết kiệm chi phí nhất.
Ví dụ: Một công ty có ngân sách thiết bị là khoản tiền 100.000 đô la có thể nhanh chóng mua ngay được 10 thiết bị A với giá 10.000 đô la hoặc 20 thiết bị B với giá 5.000 đô la.
Hạn chế
Tính toán cần có thời gian: Để tính toán chi phí cơ hội, bạn cần lên lịch thời gian. Sau khi kiểm tra, bạn có thể đưa ra quyết định sáng suốt hơn. Tuy nhiên, không phải lúc nào bạn cũng có thời gian để cân nhắc các lựa chọn. Các nhà quản lý có thể yêu cầu thời hạn khi so sánh các lựa chọn và cần đưa ra quyết định kinh doanh một cách nhanh chóng. Điều này có thể cho phép bạn đưa ra quyết định dựa trên kinh nghiệm thực tế và đánh giá kết quả.
Kế toán khó khăn: Mặc dù được coi là hữu ích cho việc ra quyết định kinh doanh, nhược điểm chính của chi phí cơ hội là nó không được ghi nhận trong kế toán của công ty.
Tầm quan trọng của chi phí cơ hội trong dự án đầu tư
Chi phí cơ hội, dưới dạng thời gian, tiền bạc và nỗ lực, là lợi ích của việc sẵn sàng cho đi một thứ gì đó chứ không phải thứ gì khác. Từ những phân tích điểm mạnh và điểm yếu ở trên, chúng ta có thể thấy rằng chi phí cơ hội đóng một vai trò quan trọng trong quản lý tài chính.
Mọi quyết định bạn đưa ra, dù trong cuộc sống hay kinh doanh, đều đi kèm với chi phí cơ hội. Tuy nhiên, cái giá phải trả của cơ hội này là không dễ hiểu. Nhận thức về chi phí cơ hội là rất quan trọng.
Đối với mọi quyết định mà các bạn đưa ra, sự khác biệt rõ ràng về kết quả giữa các quyết định là chi phí cơ hội mà bạn phải tìm kiếm và đối mặt. Tác động và tầm ảnh hưởng của các quyết định của bạn sẽ phần nào đem đến được những đánh giá và xem xét cẩn thận về thông tin và kết quả thị trường, kế hoạch mà bạn đã đặt ra.
Khi đưa các nguồn lực hạn chế vào các hoạt động ngày càng nhiều. Kết quả là, khoản tính chi phí cơ hội sẽ phần nào được tăng lên đối với mỗi đơn vị có thể bổ sung của nguồn lực đó. Tất cả các công ty đều cố gắng tối đa hóa nguồn lực hoặc hiệu quả của họ. Không ai trong chúng ta có được những nguồn lực vô hạn. Vì vậy, điều quan trọng là phải đưa ra quyết định đúng đắn về những gì chúng ta có.
Các chủ doanh nghiệp và nhà quản lý nên có lựa chọn khôn ngoan tận dụng các nguồn tài nguyên miễn phí của họ và áp dụng chúng để đạt được lợi nhuận tối đa. Giảm thiểu chi phí cơ hội. Nhưng họ cũng hiểu rằng những chi phí này không phải là bất biến. Nói chung, lúc đầu sẽ chậm, nhưng sẽ nhanh hơn nếu bạn hướng nguồn lực của mình vào các nhiệm vụ không phù hợp với các lĩnh vực khác và bị bỏ qua.
Mong rằng các chia sẻ này sẽ mang đến những thông tin cần thiết và hấp dẫn cho các bạn trong việc tìm hiểu về cách tính chi phí cơ hội, một trong những khoán phí quan trọng mà bạn không nên bỏ qua khi kinh doanh và đầu tư.
Xem thêm:
Biên lợi nhuận là gì? Cách tính chuẩn.
Quy trình bao thanh toán chi tiết.
Tôi là Tống Anh Phong, một người yêu thích tài chính và mong muốn chia sẻ các kiến thức về tài chính nói chung cũng như Forex nói riêng. Hy vọng các bài viết sẽ thật sự hữu ích đối với bạn. Các kiến thức chỉ mang tính chất tham khảo và tôi không chịu bất cứ trách nhiệm nào về việc người đọc áp dụng và thua lỗ.